Ekran çocukların dikkat süresini ekler mi? Uzmanından dikkat çeken açıklama

Uzun ekran mühletinin, dikkat eksikliğinin en değerli nedenlerinden olduğunu belirten Ruhsal Danışman Sümeyye Üstün, “ekran bağımlılığı ne kadar fazlaysa, işitsel dikkat o kadar azdır” diyerek ebevynlere ihtarlarda bulundu.

Çocuklarda ekran kullanımı son yıllarda hayli yüksek bir düzeye çıktı. Çocuklarının ekrana bakma mühletinin uzunluğundan şikayet eden anne babalar, ekranın mümkün zararlarından da tasa ediyor. Bunlardan en sık görüneni de ekran müddetinin dikkat üzerinden sahiden bir tesiri olup olmadığı. Ekranın çocukları daha donuk bir halde getirdiği ve motor marifetlerine zayıflamaya sebep olduğu halk ortasında sıklıkla konuşuluyor. Örneğin çocuğunuza seslendiğinizde onun sizi duymadığı yahut geç duyduğu üzere durumları yaşamış olabilirsiniz. Bu üzere durumlar dikkatte yavaşlama ve dikkat eksikliği olarak görülebiliyor. Pekala, hakikaten de ekran bağımlılığı ve dikkat ortasında bir alaka var mı? Yanıtı aşağıda bulabilirsiniz.

Aydın Sıhhat Mecmuasında yayınlanan bilimsel bir araştırma var. Bu araştırmada İstanbul Aydın Üniversitesi’ndeki akademisyenler çocukların işitsel dikkat ve ekran bağımlılığı ortasındaki bağlantıyı incelediler. Bu araştırmanın sonucunda ise, işitsel dikkat ve ekran bağımlılığı ortasında negatif bir alaka bulundu. Bu şu demek: ekran bağımlılığı ne kadar fazlaysa, işitsel dikkat o kadar azdır. Yani bu araştırma gösteriyor ki ekran bağımlılığı ve işitsel dikkat ortasında aykırı bir bağlantı vardır.

Bununla birlikte, çok fazla bilgisayar oyunu oynayan çocukların daha az toplumsal münasebet kurduğu ve bağlantıya kapalı olduğu halk ortasında konuşulan bir öbür mevzu. Araştırmada oyun bağımlılığı ile toplumsal anksiyete ortasında sahiden bir münasebet olup olmadığı da incelendi. Bu hedefle oyun bağımlılığı olan çocukların toplumsal anksiyete seviyeleri ölçüldü.

Araştırmanın sonucuna nazaran bu iki fenomen ortasında ise müspet bir bağ çıktı. Bunun manası, oyun bağımlılığı ne kadar fazlaysa toplumsal anksiyete de o kadar fazla olduğudur. Yani oyun bağımlılığı olan çocukların toplumsal alaka kurma kapasitesinin de düşük olduğu söylenebilir. Yahut tam aksisi, toplumsal bağlantı kapasitesi düşük çocuklar, daha fazla oyun oynamaya meyilli olurlar.

Öte yandan birçok insan yaşamıştır ki, çocuk ekranın başına geçtiğinde başkalarını duymamaya başlar. Ne kadar seslenseniz de pek fazla dikkat vermez. O denli ki, güya siz ve dış dünya hiç umurunda değil üzere davranır. Temelinde orada farklı bir düzenek işler: İşitsel girdiler kulak tarafından alınıp beynin işitme korteksine sarfiyat. Beyinde bulunan bir filtreleme sistemi var ki; kimi sesleri önemser, kimilerini ise dışlar. 

Çocuk küçüklükten beridir oyalanmak, yemek yedirilmek yahut sakinleştirilmek için ekran başına oturtturuldukça, çocuğun işitsel dikkati bundan etkilenmeye başlar. Gittikçe dikkat düzeyi azalır. Beyindeki bu filtreleme sistemi dikkati, sadece kendisiyle tıpkı bağlantı kanalında olan yere odaklar ve başkalarını yok sayar. Örneğin yemek yerken ekran açıldığında, dikkat yemeğe, yemeği yediren anneye yahut başka toplumsal yahut duygusal uyaranlara odaklanmaz. Bunun yerine donuk ve duygusuz bir ekrana odaklanır. Bir müddet sonra da beynin irtibat kanalı etraftaki kimseyi dikkat odağı içine almamaya başlar.

Çevredeki uyaranların yok sayılması, gitgide toplumsal anksiyete seviyesini de arttırır. Zira beyin dinamik ve canlı bir beşerle bağlantı kurmak yerine donuk ve duygusuz ekranla ilişi kurmayı öğrenmiştir. Münasebetiyle bir tarafın çok pasif, öbür tarafın çok faal (ekran) olduğu bir durum oluşur. Böylelikle bu kişi, beşerlerle bağda de pasif olmaya başlar. Onlardan gelen duygusal ve değişken yansılara karşı nasıl davranacağını, o hisleri nasıl işlemleyeceğimi bilemez. Böylelikle korku seviyesi artar. Kaygılandıkça da daha çok ilgi kuramaz.

Özetle, çok ekran kullanımının dikkat mühletini kısalttığı ve toplumsal anksiyeteyi de arttırdığı sonucu çıkarılabilir. Toplumsal ilgi kurmakta zorlanan bir kişi ise tekrar ekrana yönelerek tepkisel bir döngüsellik içine girebilir.

Psikolojik Danışman

Sümeyye Üstün