Kişiliğimiz ile yemek zevkimiz arasında ilginç bir bağ var! Araştırma sonuçları şaşırttı

İngiltere’de Oxford Üniversitesi’nde yapılan bir akademik araştırma kişilik özellikleri ile yemek zevkleri ortasında ilgi alımlı bir bağ olduğunu ortaya koydu. Araştırmaya nazaran ruh hali ve tat ortasında sıkı ve çift taraflı bir alaka bulunmaktadır.

Kişilik özellikleri ve etkileyen faktörlere ait çok sayıda araştırma yapılmıştır. Lakin bu seferki çok ilgi çekici! Oxford Üniversitesi’nden Charles Spence’ın yayınladığı makalede tat alma duyusu ve ruh hallerinin karşılıklı bağ içinde olduğu kanıtlandı. Şahısların tercih ettiği tatların karakter özellikleriyle bağlantısı belgelendi. Muhakkak kişilik özellikleri, koku alma duyusal eşikleri ve koku alma tanımlama yeteneklerinin yanı sıra tat/lezzet algısının duyusal-ayırt edici taraflarıyla ilişkilendirilmiştir. Tat algısındaki ve yiyecek tercihlerindeki kişilik temelli farklılıklardan kimileri, hem olağan hem de klinik popülasyonlarda dolaşan nörotransmitter ve hormon düzeylerindeki farklılıklarla ilişkilendiriliyor.

RUH HALİ TAT ALGISINI ETKİLİYOR

Pazarlama odaklı çalışmalarda tat tercihinin karakter özellikleriyle bağlantısı genelde dondurma üzerinden ilişkilendirilmiştir. Örneğin çikolatalı dondurma sevenlerin flört etmeye meyilli ve duygusal olarak hassas olduğu; vanilyalı sevenlerin ise daha saf ve berrak olduğu tabir edilmiştir. Lakin bahis dondurmadan fazlası. Makalenin müellifi ünlü Fransız gastronom Anton Brillat-Savarin’in şu kelamını aktarıyor: “Bana ne yediğini söyle, sana kim olduğunu söyleyeyim”.

TAT ALGISINA AİT FERDİ FARKLILIKLAR

En kapsamlı olarak incelenen farklılıklardan biri bireyin tadımcı statüsüne ilişkindir. Bu bağlamda tadımcılar üçe ayrılır: süper tadıcılar, orta tadıcılar ve tadımcı olmayanlar. Bu bireyler laboratuvar ortamında gerçekleştirilen birtakım deneyler ve gen araştırmaları sonucunda kategorize edilmiştir.

• ​Süper tadıcılar, temel tatlara karşı gelişmiş bir reaksiyon stantlar ve yiyeceklerden daha fazla oral-somatosensoriyel doku deneyimlerler. Yani tatlara ait algıları daha hassastır. Örneğin salata yerken tadımcı olmayanlarla tıpkı ağız hissini elde etmek için salataya daha az yağ koyarlar. Ayrıyeten tadımcı olmayanlara nazaran daha fazla yemek beğenmemezlik yaparlar.

​12 tadımcı olmayan ve 10 muhteşem tadıcının incelendiği araştırmada bu bireylere kişilik testi uygulandı. Bulgular değişik bir sonuç ortaya koydu. Buna nazaran;

• Süper tadıcıların daha huzursuz, gergin ve hayal gücü kuvvetli olduğu düşünülürken,

• Tadıcı olmayanların ise sakin, rahat ve pratik olduğu düşünülüyor.

Araştırma sonucunda acı tat seven bireyler, psikopatik eğilimlerle de ilişkilendirilmiştir. Makale muharriri şu alıntıyı paylaşıyor: “Genel acı tat tercihleri, makyavelizm, psikopati, narsisizm ve günlük sadizm için güçlü bir öngörücü olarak ortaya çıkmıştır”.

Tatlı sevenlerde ise tekrar şaşırtan sonuçlar ortaya kondu. Tatlı konusunda şahıslar; tatlı sevenler, nötr olanlar ve tatlı sevmeyenler olarak 3’e ayrılıyor. Buna nazaran tatlı sevenler (şekerleme) daha ‘tatlı/sevimli’ kişiliğe sahip ve yabancı ortamlara daha kolay ahenk sağlıyorlar.

• Tuzlu yiyecekler tercih edenler yenilik arayışında olmakla ilişkilendirilmiştir.

• Kaygılı bireyler çok daha dar bir tat yelpazesinden hoşlanma eğilimindeler.

YEMEK TERCİHİ VE DAVRANIŞ İLİŞKİSİ

Belli duygusal durumlar tat algımızı etkileyebiliyor. Öteki taraftan muhakkak tatları deneyimlemek de bizi muhakkak öngörülebilir formlarda davranmaya daha yatkın hale getirebiliyor.

Birçok çalışmada, farklı tatlar deneyimlemenin insanların ruh halini, algılarını ve davranışlarını etkilediği gösterilmiştir. Örneğin, ekşi bir tat almanın insanların risk alma mümkünlüğünü artırdığı gösterilmiştir.

Yanı sıra tat tercihi ve davranış ilgisinin kültürden kültüre değişiklik göstereceğinden araştırmayı zorlaştırdığı belirtildi.