Binlerce yıllık tarihe ışık tutan gelişme: ‘En eski kurşun’ olarak bahsediliyor

Çanakkale Eceabat ilçesinde Maydos Kilisetepe Höyüğü’nde yürütülen arkeolojik hafriyatlarda binlerce yıllık silindir mühür ve kurşun bulundu. Yapılan hafriyat ve incelemeler, bu vakte kadar bölgede rastlanan en eski kurşunun bulunduğunu işaret ediyor.

Tarihe ışık tutan hafriyat çalışma alanlarından biri Maydos Kilisetepe Höyüğü. Çanakkale Eceabat ilçesinde bulunan arkeolojik hafriyat alanında, yaklaşık 3900 yıllık silindir mühür ve 3400 yıllık kurşun sapan taşı ortaya çıktı.

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Arkeoloji Bölüm Başkanı ve Maydos Kilisetepe Höyüğü Lideri Prof. Dr. Göksel Sazcı başkanlığında yürütülen hafriyat çalışmaları, 14 yıldır sürdürülüyor. İlçe merkezinde denize yakın olan hafriyat bölgesinde kıymetli bulgular tespit edildi.

Tarihi Gelibolu Yarımadası’nda yürütülen çalışmalar hakkında konuşan kazı başkanı Sazcı, bu yıl çalışmalara temmuz ayında başladıklarını ve eylül ayının ortalarına kadar devam edeceklerini aktardı.

Sazcı, Troya-5 devri olarak bilinen ve hakkında çok bilgiye sahip olunmayan Orta Tunç Çağı’nın başında, milattan evvel 2000’ler civarına ilişkin olduğu iddia edinilen katmanlar üzerinde çalışıldığını belirtti.

Bu yıl iki alanda çalışma yaptıklarını aktaran Sazcı,  “Birincisi savunma sistemleriyle alakalı bir alanda çalıştık. Bu alan, yerleşmenin güneybatı kısmında. Bir de bu periyodu daha geniş bir alanda araştırabilmek için yerleşmenin kuzeybatı kısmında yeni bir açma açtık.” sözlerine yer verdi.

Yapılan hafriyatlarda o periyodun insanlarının günlük hayatlarında kullandıkları çanaklar, çömlekler, dokuma aletleri üzere kesimlere raslandığını aktaran kazı başkanı, delici taş aletlerin de bulunduğunu kaydetti. Sazcı, “Buluntular ortasında en farklı olanı ise bir silindir mühürdü.” kelamlarını kullandı.

ANADOLU’YA YABANCI BİR GELENEK

Silindir mühür geleneğinin Anadolu’ya yabancı bir gelenek olduğundan bahseden kazı başkanı Sazcı, bu geleneğin birinci kez Mezopotamya’da ortaya çıktığını aktardı. Sazcı, Anadolu ile yapılan ticareti işaret ederek “Anadolu ile yapılan ticaret ve münasebetler sayesinde milattan evvel 3’üncü binin sonlarına hakikat Anadolu’nun ortalarına yanlışsız geliyor. Ticaretin de ilerlemesiyle Kuzeybatı Anadolu’ya kadar geliyor.” dedi.

En yakın örneğinin Kütahya’da Tavşanlı Höyük’te görüldüğünden bahseden Sazcı, “Bu cins mühürler eski Troya kazılarında da ortaya çıkmıştı. Bu örnek ise Anadolu toprakları dışında, Avrupa’da bulunan birinci örneği bu cins mührün. Yunanistan’da da var fakat biraz daha geç bir periyoda tarihleniyor.” açıklamalarına yer verdi.

Sazcı, tarihe ışık tutan bu bulgudan şu sözlerle bahsetti:

“Günümüzden yaklaşık olarak 3900 yıl öncesine ilişkin bu uygulamanın Avrupa’ya yayıldığını, buradan gittiğini, içlerine kadar gitmese bile tahminen Balkanlara kadar ticaret sayesinde ulaştığını söyleyebiliriz.”

SAPAN TAŞI DİKKAT ÇEKİYOR

Tarihi bulgular ortasında yer alan kurşun sapan taşından bahseden Dr. Göksel Sazcı, “Bu cins buluntular, Paleolitik Periyot dediğimiz avcı-toplayıcı hayat üslubunun karar sürdüğü devirden itibaren günümüze kadar kullanılıyor.” ifadelerini kullandı.

Genelde sapan taşlarının imalinde taş ve pişmiş toprak kullanıldığını işaret eden Sazcı, “Kurşundan olanları çok ender daha çok Helenistik ve Roma periyotlarında var. Tunç Çağı’nda ise ele geçenlerin sayısı çok az. Troya’da yarım bir örneği var.” dedi.

Daha çok Girit, Knossos yerleşmesinde ve Kıbrıs’ta bu çeşit buluntular görüldüğünden bahseden Sazcı, “Bunlar ölümcül silahlar. Bir ucu sivri, beşere isabet ettiğinde kalıcı, ağır hasarlar verebiliyor.” açıklamasını yaptı.

Kazı bölgesinin ulusal tarih bakımından ehemmiyetinden bahseden Sazcı, bu bölgede yakın vakitte Çanakkale Savaşları olduğunu ve milyonlarca kurşun atıldığını hatırlattı. Sazcı, bu bölgede bulunan en eski kurşun örneğine rastladıklarını şu sözlerle lisana getirdi:

“Biz arkeologlar olarak enleri, başına ‘en’ getirmeyi çok severiz. O yüzden de tahminen bu kurşun örneğimizin, bu bölgede günümüzden 3300-3400 yıl evvel atılmış en eski kurşun olduğunu söyleyebiliriz.”