Haber7 yazarı Mahmut Bıyıklı’dan anne şefkatiyle eğiten Meriç Ökten hocaya veda!

Haber7 muharriri Mahmut Bıyıklı, irfanı, nezaketi ve zarafetiyle öğrencilerinin gönlünde derin izler bırakan Meriç Ökten Hoca’yı anlattı. Bıyıklı yazısında, Meriç hocanın vefatının akabinde unutulmaz bir eğitimci ve insan olarak arkasında bıraktığı miras, vefa ve minnet dolu sözlerle anıyor.

Prof. Dr. Sadettin Ökten’in eşi, Ulusal Eğitim Bakan Yardımcısı Celile Eren Ökten’in annesi, Marmara Üniversitesi emekli Öğretim Üyesi Meriç Ökten hayatını kaybetti. Vefatının akabinde Haber7.com muharriri Mahmut Bıyıklı köşe yazısında, kültür ve medeniyet şuurunu öğrencilerine aşılayan Meriç Ökten Hoca’nın zarafet ve irfan dolu ömrünü kaleme aldı. İşte Bıyıklı’nın o yazısı…

MERİÇ HOCAYA VEDA!

2025 yılının birinci günlerinde yolum Bezmialem Vakıf Hastanesi’ne düştü. Ziyaret ettiğim doktor arkadaşımıza örnek şahsiyetlerden, hoş insanlardan bahsedince onlardan birisi şu anda hastanemizde tedavi görüyor, dedi.

Kim olduğunu sorduğumda Meriç Ökten Hanımefendi olduğunu söyledi. “Kendisini yeni tanıdım lakin çok sevdim. Durumunun ağır olmasına karşın nezaketinden, zarafetinden taviz vermemesi beni etkiledi. O haldeyken bile bize bir şeyler öğretme, anlatma çabasında.” dedi. Marmara Üniversitesi’nden talebesi olduğumu, mümkünse ziyaret etmek istediğimi söyledim. Hastalığı sebebiyle ziyaretin mümkün olmadığını, durumunun kritik olduğu söylenince içim cız etti.

Kısa bir müddet sonra da vefat haberi geldi.

Gazeteler acı haberi Saadetin Ökten Hocanın eşi vefat etti diye duyurdu. Kimi haber siteleri de Ulusal Eğitim Bakan Yardımcısı Celile Ökten’in annesi hayatını kaybetti diye başlık attı. Toplumsal medyada birçok kişi de bu sıfatlarla taziyede bulundu. İsmini yanlış yazan, habere öteki birinin fotoğrafını koyan sayfalar bile vardı.

Burada haberci arkadaşlarımızın dikkatsizliği kadar Meriç Ökten Hocanın irfan ehline has görünmemek konusundaki hassasiyeti de dikkatimi çekti. Bilgi okyanusu olan internette neredeyse ismi hiç geçmiyor fotoğrafı da hiç görünmüyordu. İstese çok sayıda mecrada görünür his kanılarını paylaşabilirdi. Buna karşın kendisini setretmesi lakin hal ehli insanlara mahsus bir durum olsa gerek.

Hocanın vefatıyla aziz İstanbul az sayıdaki İstanbullulardan birini daha kaybetmiş oldu. Kent kültürünü yaşayan ve yaşatan hoş beşerler göçünce yalnızca evlatları değil kent de öksüz kalıyor.

ÖRNEK BİR HOCA

Meriç Ökten sayın Sadettin Ökten Hocamızın eşi ve hepsi de farklı alanlarda memlekete hizmet eden dört evladın annesiydi. Bununla birlikte binlerce Türk evladının hocasıydı. Bu yazıda talebesi olmakla müftehir olduğum merhumenin hocalık istikametine değinmek istiyorum.

Merhum Süheyl Ünver “Bir çocuğu gökyüzünden anne-baba yeryüzüne indirir, fakat onun elinden tutup tekrar yükselten hocadır.” Diyerek anne babadan sonra insan hayatında hocanın ne kadar tesirli olduğunu çok hoş özetlemiş.

Meriç Hoca eğitim dünyamızın seçkin simalarından biriydi. Hocalığı bilgelik sanatı olarak görenlerdendi. Zihinleri ve gönülleri nakış nakış işlemek için uğraş gösterirdi. Talebeleri olarak öğretme aşkına şahitlik edenlerden olduk.

Anadolu’dan gelen memleket evlatlarına büyük bir medeniyetin varisleri olduğumuzu hatırlattı. Türkçeyi hakkıyla kullanan son nesildendi. Hepimiz doğduğumuz kentlerimizden şivelerimizle gelmiştik. İstanbul Türkçesine hassasiyetle bağlı birisini ziyadesiyle rahatsız edecek kadar telaffuzlarımızda kusurlar vardı. Hoca kusurlarımızı tek tek düzeltir ve gerçek söylem etmemiz noktasında uyarırdı.

Biz konuşurken vakit zaman dudağını büker kaşlarını çatardı. O vakit kusur yaptığımızı anlardık. Birinci başlarda bu tutumuyla bizleri küçümsediğini düşünmüştüm. Lakin kısa müddette kendisini tanıyınca talebelerinin en hoş biçimde yetişmesini istek eden engin istekli bir hocayla karşı karşıya olduğumuzu anladık. Tasavvuf kültürüne vakıf bir muallim olarak bıkmadan usanmadan eğri odunlarımızı düzeltmeye çalıştı.

Dindarlığımızın incelikle örülmesini, günlük hayatımızda bu inceliğin görülmesini isterdi. Kaldığımız İslamcı vakıfların üzerimize yüklediği katı ideolojik fikirlere kaba softa ham yobaz davranışlara tahammülü yoktu. İnancımızı yaşayışımızda da fikrimizde de estetiğin ışıklarının görülmesini isterdi.

Milli kültürümüzüm sevdalısı bir hoca olarak milliyetçiliği sloganla muadil gören arkadaşlarımızı da sık sık uyarırdı.

Kültür ve medeniyet fikrinden yoksun bir milliyetçiliğin millete bir yararının olmayacağını söylerdi. Fikir karmaşası yaşayan arkadaşlarımıza şefkatle yaklaşır, onları makul bir çizgiye çekmeye çalışırdı.

Karşımızda son İstanbul Hanımefendilerinden biri vardı. İstanbul kültürünü, Boğaziçi medeniyetini, zarafeti, asaleti özünde toplayan örnek bir insandı. Bize anlattıklarını üzerinde taşıyan kadim kültürümüzün canlı bir temsilcisiydi.

İyiliğin doğruluğun, lisan şuurunun, vatan sevgisinin, örnek ahlak sisteminin, irfanî hoşlukların yeni kuşaklara aktarılması konusunda örnek alınacak bir sorumluluk şuuruna sahipti.

Türkçenin ufuklarında parlayan yıldızları tanımamızı ve okumamızı isterdi. Meriç Hocanın bizi görmek istediği yere ulaşabilmemiz için çok peynir ekmek yememiz gerektiğinin farkındaydık.

Sadece öğrencilik yıllarımızda değil bütün hayatımız boyunca yolumuzu aydınlatacak tavsiyelerde bulunurdu. Bu sebeple Ona duyduğumuz hürmet, sınıflarla sonlu kalmadı okul bittikten sonra da ömür uzunluğu devam etti.

MERİÇ ANNE

Vefatı sonrası kendisini Meriç annemiz diye anan çok sayıda arkadaşımız oldu. Üniversite yıllarımızda bu duyguyu bizde çok sefer yaşadık. Büyükşehir’e okumaya gelmiş Anadolu’nun garip çocuklarına anne şefkatiyle yaklaşan farklı bir hocaydı.

Hocamızın en etkileyici yanlarından birisi aileye ve anneliğe yüklediği derin anlamdı. Özellikle kız öğrencilerine meslek yapmak uğruna yuva kurmaktan kaçınmamalarını tembihlediğini duyardık. Evliliği yük, anneliği zahmet, aile olmayı gereksiz gören birtakım tiplere hiç yüz vermediğini âlâ biliyorum.

Bu konuda Yasemin isimli bir talebesinin anlattığı şu anekdotu kıymetine binaen bilhassa paylaşmak istiyorum:

“Bir seferinde ‘Hocam akademisyen bir anne olarak dört çocuk büyütmek sıkıntı olmuştur size,’ diyecek oldum ki celâlinden nasiplenip susmam bir oldu. ‘Bir daha duymamayayım Yasemin. Çocuk zahmet değil, insanı hayata bağlayan bir nimettir. Evlatlarım için yaptığım her şeyi ibadet bildim, siz de bu türlü bakacaksınız demişti’’

İlim, irfan, kültür ve sanat dünyamızın çok sayıda bedelli ismiyle yakından tanıştığını ve onlarla anıları olduğunu bilirdik. Onlardan biri de gönül adamı Fethi Gemuhluoğlu’dur. Gemuhluoğlu, Meriç Hanıma “Kızım, çocuklara ‘Düşersin’ deme; ‘Düşmeyesin’ de, tecelli eder.” sıkıntısı. Büyüdükleri vakit da “Şuraya gidersin, şöyle yaparsın” deme tecelli eder dermiş.

MEŞALE GİBİ

Meriç Hoca yanlışlarımıza kızdığı üzere başarılarımızda da tebrik eder bizi yüreklendirirdi. Öğrencilik yıllarımızda savaş sebebiyle vatanlarından ayrılmak zorunda bırakılan Çeçenlerin hüznünü anlatan bir yazı kaleme almıştım. Ulusal bir mecmuada yayınlanınca hocamız görmüş ve okumuş. O hafta yanına çağırdı ve gönlümüzü okşayacak hoş cümleler kurdu. Okurken gözyaşlarımı tutamadım, dedi. Öfkesinde de sevgisinde de samimiydi.

Sevdiğimiz bir hocamızın takdirini kazanmak bizim için üniversite birincisi olmaktan daha mühimdi.

Bildiğim kadarıyla bir eser yazmadı lakin amel defterini açık tutacak sayısız talebe yetiştirdi.

Uzun yıllar evvel emekli olmasına karşın vefatına kadar nasibi olanları meşale üzere aydınlattığını biliyoruz.

Menzîli mübârek, yeri cennet, makamı âlî, rûhu ilâ yevm’el kıyâme şâd ü handân olsun İnşallah.

Fatih Camii’nden ahirete uğurladığımız değerli hocamızın gönüllerde nasıl bir iz bıraktığına örnek olması açısından şair dostumuz Mehmet Özger’in kendisine ithaf ettiği şu dayanılmaz şiiri okumanız kâfi olacaktır diye düşünüyorum.

Hocam Meriç Ökten Hanımefendi’ye

Yirmi yıl evvel yaklaşıp bir yetimin başını okşadıydınız

Binlerce defa kesildi saçları gitmedi elinizin izi

Sürekli bir yağmurdur merhamet, yalnız uygunların gördüğü

Biliniz istedim, bilmenin yük olduğu bu çağda

Ellerin yumruk olup kalplere kalplere indiği bu çağda

Mübarek elinizin izi masraf mi, gitmedi hiç

Biliniz istedim, Fethi ağabeyin size verdiği ekmek

Bize de verildi, o an yarıldı ve içine aldı bütün zamanları

Ekmeğin ve insanın kutsallığına hürmeten

Ve merhametin ve tek bir tebessümün yetim yüzüne

Biliniz istedim, değeri bilinmeyen çağda kutsal ne varsa

Fakir miydi insan bir tebessüm ikram edemeyecek kadar

Ve merhamet etmeyenin merhamet için ellerini semaya

Geçer masraf yanından kalbi kırığın pervasızca

Boş kovan, kof ceviz, yüze çarpılan çürük elmalarla

Biliniz istedim efendim, unutulmuyor işte

Eliniz başımın üstünde daha, ötekilerse kalbimi sıkıştırıp duruyor

Kandıramazsınız cafcaflı sözlerle kara taşın karıncasını göreni

Belki dar kapıyı seçenler geçer büyük kapıdan

Atarak cübbelerini sırtından, baştan ayağa bir kalp

Yalın ayak, başı kabak, çırılçıplak, maskesiz, üryan

Biliniz istedim efendim, kırk yıl sonra duyulur yankısı suyun

Mektubumu bitirirken rahmet ve rahmet ve iyilik dilerim

Yetim başı öpen ellerinizden öperim

(Mehmet Özger)