Uzman isim uyardı: Yangın sonrası psikolojik travmalara dikkat!

Bolu’da yaşanan elim olay sonucunda fizikî zararın telafisi konusunda kuşku olmadığı fakat oluşacak olan ruhsal hasarlar noktasında uzman isim Serkan Yükcü, dikkat edilmesi gerekenleri sıraladı.

Geçtiğimiz günlerde yüzlerce kişinin konakladığı Kartalkaya’da Grand Kartal Oteli’nde yangın çıktı. Gece saatlerinde çıkan yangın nedeniyle en az 78 kişi hayatını kaybetti, onlarca kişi yaralandı. Yangından sağ kurtulanlar ise ruhsal olarak büyük bir şokla baş başa kaldı. Uzman Psikolog Serkan Yükcü, yangın sonrası ruhsal olarak yaşanacak muhtemel travmalara karşı ikazda bulundu. 

Öncelikle Bolu ili Kartalkaya turizm bölgesindeki bir otelde çıkan yangında ailesi ve çocukları ile tatil yapmakta iken hayatını kaybeden tüm canlarımıza rahmet dileyerek başlamak istiyorum. Yaralanan vatandaşlarımıza acil şifalar diliyorum.

“Acıyı duyabiliyorsan canlısın.

Ancak diğerlerinin acısını duyabiliyorsan beşersin.”

Tolstoy

Fiziksel hasarın telafisini elbette doktorlarımız başaracaktır lakin ruhsal hasar konusunda bilgilendirme yapmak misyonu de biz uzmanlara düşmektedir.

Yangınlar, fizikî kayıpların yanı sıra derin ruhsal tesirler de bırakan travmatik olaylardır. Ani ve beklenmedik bir biçimde meydana gelen bu cins felaketler, bireylerin hayatında kalıcı izler bırakabilir. Yangın sonrası insanların yaşadığı ruhsal tesirler, ferdî tecrübelere, olayın şiddetine ve toplumsal dayanak sistemine bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu (TSSB)

Yangına maruz kalan bireylerde sıkça görülen bir durumdur. Aşağıdaki belirtiler yaygın olarak görülür:

• Olayı tekrar tekrar hatırlama (flashback).

• Kabuslar ve uyku bozuklukları.

• Ağır kaygı, telaş ve suçluluk hisleri.

• Yangınla ilgili ortamlardan kaçınma ve tetikte olma hali.

Kaygı ve Korku

Yangın üzere denetim edilemeyen bir olay, şahısta inançta olmadığını hissettirebilir. Bu da uzun vadede tasa bozukluklarına yol açabilir.

Depresyon

• Maddi kayıplar, konutun yahut iş yerinin yok olması üzere durumlar ümitsizlik ve değersizlik hislerine neden olabilir.

• Sevdiklerini kaybetmek ise yas sürecinin daha karmaşık hale gelmesine yol açar.

Suçluluk Duygusu

• Yangından kurtulanlar, bilhassa bir yakınını kaybetmişlerse, “Neden ben kurtuldum?” üzere kanılarla suçluluk hissedebilirler.

Öfke ve Hayal Kırıklığı

• Yangının çıkış sebebiyle ilgili belirsizlik, ihmaller ya da kayıpların büyüklüğü bireyde öfkeye neden olabilir.

Çocuklarda Ruhsal Etkiler

• Çocuklar, yangından yetişkinlere nazaran daha fazla etkilenebilir. Kabuslar, dehşetler, regresyon (daha erken gelişimsel davranışlara dönme) ve ayrılık derdi sık görülür.

PSİKOLOJİK GÜZELLEŞME SÜRECİNDE ATILACAK ADIMLAR

Duyguları Kabul Etmek

• Şahısların yaşadıkları dehşet, telaş, ıstırap üzere hisleri bastırmak yerine kabul etmeleri kıymetlidir.

Destek Aramak

• Aile, arkadaşlar yahut profesyonellerden takviye almak, düzgünleşme sürecini hızlandırır. Ruhsal danışmanlık bu süreçte kritik bir rol oynar.

Rutinlere Dönebilmek

• Günlük hayata geri dönmek, şahısların kendilerini daha inançta hissetmelerini sağlar.

Çocuklara Özel Destek

• Çocukların hislerini söz etmelerine imkan tanınmalı ve inançta oldukları hissettirilmelidir. Oyun terapisi, çocukların travmayı işlemesine yardımcı olabilir.

Toplumsal Destek

• Yangından etkilenen bireyler, toplumun sağladığı maddi ve manevi dayanakla daha süratli toparlanabilir.

Yangın sonrası ruhsal tesirler önemli ve kalıcı olabilir, lakin yanlışsız müdahalelerle bu tesirler azaltılabilir. Ruhsal dayanak almak ve çevresel dayanak düzeneklerini faal kullanmak, güzelleşme sürecinde kritik değere sahiptir. Unutulmamalıdır ki, herkes travmatik olaylarla farklı biçimlerde baş eder ve bu süreçte profesyonel yardım aramak bir güç göstergesidir.

Sevgiyle Kalın;

Uzman Psikolog Serkan YÜKCÜ