Türk köyünde Türk yok: Hollanda’daki Turkeye köyünün geçmişi dikkat çekiyor

Hollanda’da bulunan Turkeye köyü, “Hollanda’daki Türkiye” olarak anılıyor. Hiç Türk bulunmayan Turkeye köyünün isminin nereden geldiği hakkında çeşitli rivayetler bulunuyor. Daha evvel Barış Manço bu köyü ziyaret ederek televizyon programında tanıtmıştı.

Hollanda’nın güneybatısında yer alan Zeeland eyaletinde Sluis belediyesine bağlı Turkeye isimli köy,  yüzlerce yıllık geçmişiyle dikkat çekiyor.

Osmanlı İmparatorluğu periyodunda oluşan güçlü bağlar, köyün ismine yansıması ve “Hollanda’daki Türkiye” olarak anılması, tarihi bağı ortaya koyar nitelikte.

Turkeye köyü, 1796 yılından 1970 yılına kadar Waterlandkerkje Belediyesine bağlıydı. 1970 yılında Oostburg Belediyesine katıldı lakin daha sonra Sluis Belediyesi sonlarında kaldı. Yaşanan idari değişimler, köyün varlığını müdafaasına mani olmadı.

Turkeye köyünün ana yolu üzerinde “Turkeijeweg” tabelası yer alıyor ve bu “Türkiye yolu” anlamına geliyor. Dikkat çeken ayrıntılardan bir başkası ise “Turkije” levhasının otobüs durağında yer alması. Köyün girişinde bulunan bir konutun çitlerinde Hollanda ve Türk bayraklarının yer aldığı tabela ilgi çekiyor.

BARIŞ MANÇO BU KÖYE GİTMİŞTİ

Barış Manço, 1989 yılında Turkeye köyüne gidip televizyon programında bu köyü tanıtmıştı. 7’den 77’ye isimli televizyon programında izleyicilere bu köyü tanıtan Manço, Monique Sturm ve eşinin konutunu ziyaret etmişti. Monique Sturm, uzun yıllar Türkiye’de yaşamış ve Türkiye’den Hollanda’ya götürdüğü eşyalarla evininin dekorasyonunu yapmıştı. Kendini “Türkiye’nin istekli elçisi” olarak tanımlayan Sturm, “Türkiyeli Elçilik No:16” yazısını meskeninin girişine asmıştı.

Barış Manço’nun bu köyü ziyaret etmesinin sürpriz olduğunu lisana getiren Sturm, “Bir Türk rock yıldızının bizim ‘Türkiye’mizi görmesi beklenmedik bir olaydı. O vakit kim olduğunu bilmiyorduk. Daha sonra öğrendim ki, Türkiye’de çok ünlü bir isimmiş.” sözlerine yer verdi.

Türkiye’den gelen lamba ve kilimleri sevdiğini lisana getiren Sturm, evinin her köşesini Türkiye izi taşıyan eşyalarla süslemiş durumda. Bu vakte kadar Türkiye’den ve farklı ülkelerde yaşayan Türklerden 3 bin 600 civarı ziyaretçi ağıladıklarını aktaran Sturm, “Önümüzdeki ay 70 yaşıma gireceğim. Artık kendi geleceğim ve bu eşyanın akıbetini düşünme vaktim geldi.” kelamlarına yer verdi.

Çevrede “Turkeye” yazan kimi tabelaların kaldırıldığından bahseden Sturm, tarihi izlerin vakitle silindiğini vurguladı. 

Köyde yaşayanlardan Iske Geertman, “Turkeye” ismini Hollandalıların farklı bulduğunu ve “Türkiye’ye geldik, tatildeyiz” gibi latifeler yapıldığını aktardı. Geertman, bu köydeki nüfusun evvelki yıllara oranla arttığından bahsetti. Evvelden bu köyün daha çok yazlık üzere kullanıldığını ve neredeyse hiç çocuk olmadığını lisana getirdi. Son vakitlerde ise 15 civarı çocuk olduğuna dikkat çekti. Geertman, komşusu Sturm’un mükemmel bir iş yaptığına değinerek daha evvel Türkiye’yi hiç görmediğini fakat görmeyi çok istediğini tabir etti.

BİRÇOK FARKLI RİVAYET VAR

Turkeye köyünün isminin nereden geldiğinin bilinmemesi ve Türkiye basınının bu köye olan ilgisi nedeniyle belediye evrak toplamaya başladı fakat araştırmalar farklı rivayetlerin ortaya çıkmasına neden oldu.

23 Haziran 1982 tarihli dokümanda köyün isminin nereden geldiği bilinmiyor. Rivayetlere bakıldığında ise 1600’lü yıllarda bu köyün kurulduğu, sık el değiştirme durumu olduğu biliniyor lakin ismin kim tarafından verildiği bilinmiyor.

Bir rivayet, 1568-1648 yıllarında İspanyolları elinde esir tutulan 1500 Türk, Hollandalılar tarafından kurtarılıyor. Kurtulan Türklerin kıyafetlerini giyen Hollandalıları gören İspanyollar Osmanlı donanmasının geldiğini düşünerek bölgeden geri çekiliyor ve Hollanda İspanyol işgalinden kurtulduğu için köye bu isim veriliyor.

Bir öteki rivayet, Ozmanlı’nın İspanyollara ve Katolik Fransızlara karşı Hollanda’ya dayanak olmasının sonucunda minnet göstergesi olarak bu köye “Turkeye” isminin verildiği tarafında. Turkeye’ye 18 kilometre yakınlıktaki Sint Anna Ter Muden köyünde Osmanlı kavuğu, ay ve yıldız simgeleri bulunan çeşmenin bu rivayeti güçlendirdiği belirtiliyor.

Arşiv dokümanları ise misal coğrafik haller nedeniyle Turkeye isminin verildiğini işaret ediyor. Ayrıyeten halkın yoksulluk içinde olmasının kimi bölgelerde “Turkeye”  formunda anılması, ismin buradan gelmiş olabileceği ihtimalini akıllara getiriyor.

Birçok rivayet bulunan Turkeye köyü, 17. yüzyıldan itibaren süratle gelişen Hollanda – Osmanlı bağlarının yalnızca bir modülünü gösteriyor.