Prof. Dr. Hakan Aydın yazdı: Gençler evlenmiyor mu evlenemiyor mu?

Yıllara nazaran ortalama birinci evlenme yaşı incelendiğinde, son yıllarda her iki cinsiyette de birinci evlenme yaşının arttığı görülüyor. Bireylerin evliliği ertelemesi, toplumun temel yapıtaşı olan aile kurumunun devamı için risk oluştururken Prof. Dr. Hakan Aydın, bu mevzuyu kaleme aldığı köşe yazısında ayrıntılıca kıymetlendirdi.

Son yıllarda hem dünyada hem Türkiye’de düşen evlilik oranları, önemli bir kaygıyı de beraberinde getiriyor. Uzun bir müddet 20’li yaşlarda evlenme kararı alan birçok genç için artık bu yaş skalası 30’lu yaşlar ve üzerini kapsıyor. Haber7 müellifi Prof. Dr. Hakan Aydın, ortalama evlilik yaşının yükselmesini etkileyen faktörleri ve sonuçlarını “Gençler evlenmiyor mu evlenemiyor mu?” başlığıyla kaleme aldı. 

“GENÇLER EVLENMİYOR MU EVLENEMİYOR MU?”

“Ülkemizde uzun bir müddet evlilik yaşı 20’lerdeydi. Şimdilerde 30’ları aşmış durumda. Çeşitli nedenlerle evliliği geciktiren gençlere, bir mühlet sonra mevcut ömürleri daha konforlu görünmeye başlıyor. Rahatlarını bozmak istemedikleri için külfetli gördükleri evliliğe uzaklıklı durmaya başlıyorlar. Doğal bir süreç değil tabi bu. İnşa edilmiş bir ortamda gelişen ve bu tıp ilgi biçimlerine istikamet veren yeni bir bilişin eseri.

Madalyonun ön yüzü

Dijital mecralarda idealize edilmiş bağlantı ve omurların paylaşımı, özellikle eş seçimi, evlilikten beklentiler üzere bahislerde davranışları etkileyen sıkıntılı algılar üretebiliyor. Gitgide enteresanlaşan evlenme teklifleri, bekârlığa veda partileri, bütçeye nazaran değişen gösterişte nişan ve düğünler, after party üzere bunların içine yuvalanmış yeni popülerler; daha sonraları cinsiyet partileri, baby shower, diaper party üzere gösteriş temelli etkinlikler tekrar bu mecralarca idealize edilen akredite bir evliliğin olmazsa olmazları olarak sunuluyor.

Bunların yanında gençlerin kadın-erkek bağlarına dair fikirlerini şekillendiren bağ trendleri de ergenlik öncesi ve sonrasında vaktinin büyük çoğunluğunu dijital mecralarda geçiren gençler ortasında, en azından genç zihinlerde, yaygınlaşmaya başladı: Situationship, delusionship, breadcrumbing yanında bağlara yansıyan love bombing, ghosting üzere tanımlanmış durumlar (anlamları için internete bakabilirsiniz) değerli bir tesir oluşturuyor. Ayrıyeten aile içindeki çiftlerden birinin oynadığı bir oyun ya da toplumsal medya hesapları aracılığıyla tanıştığı şahıslarla yeni alakalar yaşadığına dair haberler, yeniden bu minvaldeki cinayet, yaralama üzere kriminal olaylar da son vakitlerde zihinleri bir oldukça işgal eden aksilikler ortasında yer almaya başladı.

Kullan-at, süratli tüket ve değiştir kültürünün “Allah bir yastıkta kocatsın” deyişinde tabirini bulan evlilik üzere uzun vadeye dayalı bağlantı ve paylaşım sürecini nasıl etkilediği ve bunun sonuçları konusunda daha çok bilgiye muhtacız. Daima (haz ve tüketim odaklı) değişim ve yenilenme üzerine kurgulanan yahut bu tarafta formatlanan (popüler kültür ve trendlerin esiri olmuş) hayatlara aile ve evlilik üzere ömürlük seçenekler sunmak gitgide mantıksızlaşıyor. Ya da Yahya Kemal’in tabiriyle Frenk gecesinden Müslüman sabahına uyanmak zorluğuna dönüşüyor.

Madalyonun öbür yüzü

Madalyonun öteki yüzü iktisat. Madalyonun bu yüzü fonksiyonel gereksinimler ve tanınan trend ve ego güdümlü muhtaçlıklar formunda kategorize edilebilir. İkincisine bir operasyon çekilirse, mevcut ekonomik şartların birincisini gidermeye dönük negatif tesirleri hafifletilebilir. Daha açık söylemek gerekirse kız isteme, kelam kesme, nişan ve düğün üzere evlilik ritüelleri çok uzun bir müddettir kapitalizm tarafından sömürgeleştirilmiş durumda. Kapitalizm, rant aracı haline getirebileceği kültürel, hatta dini alanlarda at koşturmayı çok sever. Şayet mevcutları kâfi görmezse, anneler günü, babalar günü, sevgililer günü üzere yenilerini yaratır. “Bir dakika, neler oluyor?” dememeniz için hep olumlu düşünmeyi ve bardağın daima dolu tarafına bakmayı öğütler.

İçinde bulunduğumuz ekonomik şartlarda, sistemin sömürgeleştirdiği evlilik ritüelleri arenasından bağımsızlık ilanıyla çıkmak hayli güçleşti. Tanınan olana ve trendlere ayak uydurmamak güç. Siz bakmayın tanınan kültürün arkadaşça, özgürlüğe ve tercihe dayalı göründüğüne. Aslında son derece baskıcı, ötekileştirici ve despot bir karaktere sahiptir ve faşizmden pek bir farkı yoktur. Evlenmek isteyen gençleri evvel kara kara düşündürür. Sonra evliliklerinin en hoş çağında Düyûn-ı Genele üzere, borçları ödetmek için gelirlere el koyar. Bu ritüeller sömürgeleştirilmeseydi gençlerin işi çok kolaydı aslında. Lakin mutantlaşmış versiyonları önemli ekonomik bedeller istiyor. Sorun orijinlerinde değil, nikâhtaki kerameti fecaate çeviren mutant versiyonlarında. En mütevazisini tercih etseniz bile her şeyi ile 1 milyon lirayı gözden çıkarmanız gerekiyor. Çok sıkıntı ancak kerametine güvenerek sade, gösterişsiz ve israftan uzak bir nikâh tercih etseniz, gereksiz ve gösteriş odaklı harcamaları daha rasyonel kullanma seçeneği sunsanız, karşınızda evvela zombivari hallerle naralar atan, kapitalizm sınırının istekli şövalyelerini (birinci dereceden yakınlarınızı) bulursunuz. Pek çok yuva daha başlangıçta çatlak kuruluyor bu yüzden.

Siz tekrar kimseden geri kalmayın, bardağın dolu tarafına bakın ve hep müspet düşünün, yeterli ancak bardağın üçte ikisi boş diyerek kendinizi üzmeyin! Yoksa sorunun sizde olduğuna ikna edilerek, psikologlara, ilaç sanayisine, evlilik danışmanlarına, terapistlere ve ömür koçlarına da bir dünya para ödemek zorunda bırakılırsınız!

Ya da her şeye karşın israftan kaçınma gayretinizi sürdürün. Tüketim alışkanlıklarına reaksiyon olarak ortaya çıkan “az çoktur” anlayışını rehber edinin de demek isterim ancak mevcut sistem bunun da sanayisini oluşturdu.

Evet, gençler evlenmiyor mu, evlenemiyor mu? İkisi de…”