İdam cezası olsaydı, suç oranı azalır mıydı? İşte merak edilen sorunun yanıtı:

Son yıllarda ülkemizde yaşadığımız acı olaylar sonrası sık sık idam telaffuzlarıyla karşı karşıya kalıyoruz. Toplum için yararlı olması tarafında istenilen idam cezası cürüm oranını azaltır mı sorusunu Uzman Psikolog Serkan Yükcü Yasemin.com takipçilerine özel açıkladı.

İdam cezası, tarih boyunca hatalılara en ağır ceza olarak uygulanmıştır. Lakin günümüzde bu ceza birçok ülkede tartışmalı hale gelmiş ve insan hakları ihlalleri ile ilişkilendirilmiştir. Birtakım ülkeler idam cezasını büsbütün kaldırmışken, hala yürürlükte olan ülkelerde uygulamanın kabahat oranlarına nasıl tesir ettiği büyük bir merak hususudur.

İDAM CEZASI UYGULAYAN ÜLKELER

İdam cezası günümüzde Amerika Birleşik Devletleri, Çin, İran, Suudi Arabistan, Japonya, Kuzey Kore üzere birçok ülkede hala yasal bir cezalandırma biçimidir. Bu ülkelerde idam çoklukla cinayet, terörizm, uyuşturucu kaçakçılığı üzere önemli cürümler için uygulanmaktadır. Lakin her ülkenin adalet sistemi, cezanın uygulanma biçimi ve kabahat tarifleri farklılık göstermektedir. 

SUÇ ORANLARINA ETKİSİ

İdam cezasının cürüm oranlarını azaltıp azaltmadığı konusunda kesin bir ispat bulunmamaktadır. İdam cezasının yürürlükte olduğu kimi ülkelerde kabahat oranlarının düşük olması, cezai caydırıcılıktan çok öbür sosyo-ekonomik faktörlerle açıklanabilir.
Örneğin, Suudi Arabistan ve Japonya’da hata oranları hayli düşükken, Amerika Birleşik Devletleri’nde cürüm oranları öbür gelişmiş ülkelere kıyasla daha yüksektir. Bu durum, idam cezasının tek başına cürüm oranlarını belirleyen bir faktör olmadığını göstermektedir.

ÖNERİLER

Suç oranlarını azaltmak, toplumun güvenliğini sağlamak ve refahını artırmak için çok taraflı bir yaklaşım gerektirir. Bu süreç, cezai tedbirlerden çok, cürmün kökenine inen sosyal, ekonomik ve eğitsel ıslahatlarla desteklenmelidir.

• 1.Eğitim: Eğitim, cürümle çabada en tesirli uzun vadeli tahlillerden biridir. Yeterli eğitim almış bireylerin iş imkanlarına erişimi daha kolaydır, bu da ekonomik olarak güçlü olmalarını sağlayarak cürüm işlemelerini maniler. Ayrıyeten, gençlerin erken yaşlardan itibaren cürüm önleyici eğitimlerle bilinçlendirilmesi kıymetlidir.
•  2.Ekonomik Refahın Artırılması: Yoksulluk ve işsizlik, cürmün temel nedenlerinden biridir. Hükümetler, işsizlik oranını düşürmek, bireylerin temel gereksinimlerini karşılayacak gelir elde etmelerini sağlamak için istihdam yaratıcı siyasetler uygulamalıdır. Toplumsal güvenlik ağlarının güçlendirilmesi de hata eğilimlerini azaltabilir.

• 3. Adalet Sistemi Islahatı: Adalet sisteminin süratli, adil ve aktif işlemesi, hatanın caydırılmasında büyük bir rol oynar. Hatalıların cezalandırılmasının yanında rehabilitasyon programları da uygulanarak kabahat işleyen bireylerin topluma tekrar kazandırılması sağlanmalıdır.
•  4. Toplum Ruhsal Takviye Programı: Risk altındaki kümelere yönelik toplumsal hizmet programları, hata oranlarını azaltmada kilit bir rol oynar. Bağımlılıkla çaba, aile içi şiddeti tedbire ve gençlere yönelik dayanak programları, cürüm işlemeyi düşünen bireyleri topluma kazandırmada tesirlidir.

Bu stratejiler, uzun vadeli bir süreç gerektirse de, kabahatin kökenine inen ve toplumu güçlendiren yaklaşımlar olarak hata oranlarının azalmasına kıymetli katkılar sunabilir.

SONUÇ

İdam cezası, cürümle gayrette caydırıcı bir öge olarak savunulsa da, suç oranlarını düşürdüğüne dair bilimsel bir konsensüs bulunmamaktadır. İdam cezası uygulayan ülkelerdeki kabahat oranları çoklukla öteki sosyo-ekonomik faktörlere bağlıdır. Caydırıcılık tezinin tersine, ağır cezaların, suçluları engellemede her vakit tesirli olmadığını göstermektedir.

Sevgiyle Kalın;

Uzman Psikolog Serkan YÜKCÜ